Πανάκριβη η εξωσωματική γονιμοποίηση

Τα «ψίχουλα» που παρέχουν τα ασφαλιστικά ταμεία και οι χρονοβόρες διαδικασίες αποζημίωσης

Παρ’ ότι έχει ψηφιστεί από το 2005 νόμος ο οποίος παραπέμπει σε προεδρικό διάταγμα την κάλυψη από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς των δαπανών εφαρμογής των μεθόδων της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, εντούτοις τα ζευγάρια εξακολουθούν να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να καλύψουν τα έξοδα μιας εξωσωματικής γονιμοποίησης. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Υγείας «έχει διατυπωθεί το σχετικό αίτημα στο Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας και αναμένεται η γνώμη του για την πλήρη κάλυψη των δαπανών των τριών πρώτων προσπαθειών».

Κάθε προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης κοστίζει από 3.500 ως 4.000 ευρώ. Σε αυτό το ποσόν συμπεριλαμβάνονται τα φάρμακα, μεγάλο μέρος των οποίων καλύπτουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί. Το κόστος των φαρμάκων ανέρχεται σε περίπου 1.000 ευρώ (η συμμετοχή των ασφαλισμένων είναι 25%). Κατά τα άλλα, τα Ταμεία δίνουν στις γυναίκες 352 ευρώ για κάθε επιτυχημένη προσπάθεια. Οι περιορισμοί είναι αρκετοί: η γυναίκα πρέπει να είναι έγγαμη, να μην είναι μικρότερη από 23 και μεγαλύτερη από 45 ετών και να μην έχει κάνει περισσότερες από τέσσερις προσπάθειες. Στην περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί η προσπάθεια, το ζευγάρι φεύγει από το Ταμείο με 176 ευρώ.

Η δε διαδικασία, προκειμένου να «επιτρέψει» το Ταμείο και συγκεκριμένα το ΙΚΑ – ο μεγαλύτερος ασφαλιστικός οργανισμός της χώρας – στο ζευγάρι να προχωρήσει σε εξωσωματική γονιμοποίηση είναι τόσο χρονοβόρα, που πολλοί προτιμούν να καλύψουν από την τσέπη τους το σύνολο της δαπάνης. Και όλα αυτά τα εμπόδια μπαίνουν από ένα κράτος το οποίο δοκιμάζεται από την υπογεννητικότητα. Οπως δηλώνει προς «Το Βήμα» η κυρία Τζεφεράκου «για να μη μειωθεί περισσότερο ο πληθυσμός της Ελλάδας, πρέπει κάθε γυναίκα να γεννάει από δύο παιδιά και περισσότερα».

Μελέτη του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιστημονικό υπεύθυνο τον αναπληρωτή καθηγητή κ. Ι. Τούντα, δείχνει ότι το 2004, ο δείκτης ολικής γονιμότητας (αριθμός παιδιών ανά ζεύγος) ήταν μόλις 1,3, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ο αντίστοιχος δείκτης ήταν 1,49. Βέβαια, τα τελευταία δέκα χρόνια, ο συνολικός πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά 4,2%. Αυτό όμως οι συντάκτες της μελέτης το αποδίδουν «… κυρίως στη μετανάστευση, καθώς η αναπαραγωγικότητα του ελληνικού πληθυσμού κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα». Την τελευταία δεκαετία, η φυσική αύξηση του πληθυσμού, δηλαδή ο δείκτης που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ των γεννήσεων και των θανάτων, κυμαίνεται κοντά στο μηδέν στην Ελλάδα.

«Η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης προσφέρει παιδιά άμεσα, ενώ τα άλλα μέτρα, όπως τα επιδόματα που προσφέρει το κράτος για την απόκτηση τρίτου ή περισσότερων παιδιών, είναι μέσα μακροπρόθεσμης απόδοσης» επισημαίνει ο καθηγητής Μαιευτικής, Γυναικολογίας και Ανθρώπινης Αναπαραγωγής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και αναπληρωτής πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, κ. Β. Ταρλατζής.

Για να μη βρεθούν μπροστά σε αυτό το αδιέξοδο, άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη εφαρμόσει μέτρα κατά της υπογεννητικότητας.

Σύμφωνα με τον γυναικολόγο κ. Μ. Μαστρομηνά, ο οποίος είναι ειδικευμένος στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Σουηδία, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Γαλλία και το Βέλγιο, καλύπτονται πλήρως από το κράτος οι προσπάθειες της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. «Συνήθως το κράτος πληρώνει τις πρώτες τρεις ως τέσσερις προσπάθειες για κάθε γυναίκα, μαζί με τα φάρμακα και τις εξετάσεις που προηγούνται της μεθόδου, με εξαίρεση το Ισραήλ, όπου καλύπτονται έξι προσπάθειες» αναφέρει. Σε ορισμένα κράτη οι ασθενείς μπορούν να επιλέξουν κέντρο αναπαραγωγής μέσα από λίστα που τους παραχωρεί το αρμόδιο υπουργείο.

Στις ΗΠΑ – προσθέτει ο διευθυντής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Ελενα» κ. Γ. Φαρμακίδης – καλύπτεται από τις ασφαλιστικές εταιρείες το κόστος των πρώτων τριών προσπαθειών. «Ωστόσο, για να καλυφθεί το κόστος», σημειώνει, «πρέπει το ζευγάρι να έχει κάνει ειδικές εξετάσεις, όπως σπερμοδιάγραμμα, υστεροσαλπιγγογραφία κτλ., οι οποίες θα καταδεικνύουν την ανάγκη εφαρμογής μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής».

Στο ίδιο πνεύμα κινούνται και οι προτάσεις που έχει υποβάλει στα αρμόδια υπουργεία η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. «Εχουμε προτείνει να οριστεί ένα συγκεκριμένο ποσόν, που να προσεγγίζει τις τιμές της αγοράς, το οποίο θα δίδεται ως αποζημίωση στα ζευγάρια για κάθε μία από τις πρώτες προσπάθειες» αναφέρει ο κ. Ταρλατζής. Επίσης, έχει προταθεί η κοστολόγηση όλων των πράξεων που σχετίζονται με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

* Το σωματείο Magna Mater βοηθάει όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας, τόσο στον τομέα της ενημέρωσης για τις μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όσο και της ψυχολογικής υποστήριξης από ειδικούς. Επίσης, επειδή το κόστος των μεθόδων αυτών είναι δυσβάσταχτο, το σωματείο ενισχύει τα ζευγάρια που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν και αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Οσοι ενδιαφέρονται να επικοινωνήσουν με εκπροσώπους του σωματείου μπορούν να τηλεφωνήσουν στο 210 9011. 706 ή να επισκεφθούν την ιστοσελίδα http: //www.magnamater.gr

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

Προσπάθειες και αγωνίες 20 ετών

Ταλαιπωρία, άγχος, αγωνία. Για πολλούς ανθρώπους η απόκτηση ενός παιδιού δεν είναι «κάτι εύκολο». Τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα για όλους αυτούς που αποφασίζουν, έπειτα από προσπάθειες ετών, να ξεκινήσουν τις διαδικασίες τεκνοποίησης με κάποια από τις μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

«Στην αρχή όλα σου φαίνονται “βουνό”. Γιατροί, εξετάσεις, επιτροπές του ασφαλιστικού ταμείου για να καλυφθεί μέρος της δαπάνης των φαρμάκων… Οταν πια “μπαίνεις στον χορό” αρχίζει το άγχος. Μέρα παρά μέρα εξετάσεις και το μόνο που σκέφτεσαι είναι πότε θα γίνει η ωοληψία και στη συνέχεια η εμβρυομεταφορά. Αμέσως μετά τη μεταφορά του εμβρύου στο ενδομήτριο νιώθεις ήρεμη και χαρούμενη. Ελπίζεις. Την επομένη, όμως, αρχίζεις να αγωνιάς και το μόνο που σκέφτεσαι είναι αν θα πάνε όλα καλά». Η 35χρονη Ελένη Π. δεν στάθηκε τυχερή. «Η χαρά μου δεν κράτησε περισσότερο από τρεις ημέρες. Το πρώτο τεστ που έκανα ήταν θετικό. Ωστόσο ο γιατρός μου ήταν επιφυλακτικός. “Είστε στο όριο” μου είπε και μου ζήτησε να επαναλάβω το τεστ έπειτα από τρεις ημέρες. Ηταν Σάββατο και από το πρωί ένιωθα κάπως περίεργα. Η διαίσθησή μου ήταν σωστή. Το μεσημεράκι είδα αίμα. Ακολούθησε το τηλεφώνημα του γιατρού, ο οποίος με ενημέρωσε ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Το έμβρυο δεν κατάφερε να εμφυτευτεί στο ενδομήτριο. Ζαλίστηκα. Τις ημέρες που ακολούθησαν η διάθεσή μου ήταν κακή. Ανάλογη ήταν και η διάθεση του συζύγου μου. Λίγες ημέρες μετά επισκεφθήκαμε τον γυναικολόγο μου. Μας καθησύχασε λέγοντάς μας ότι λίγα ζευγάρια πετυχαίνουν τον σκοπό τους με την πρώτη προσπάθεια. Αποφασίσαμε να ξαναπροσπαθήσουμε το φθινόπωρο. Ελπίζω τότε να σταθούμε περισσότερο τυχεροί».

Η ιστορία της προέδρου του σωματείου γονιμότητας Magna Mater, κυρίας Πέρσας Τζεφεράκου, είναι πιο επίπονη, αφού πέρασαν 20 ολόκληρα χρόνια ώσπου να κρατήσει στην αγκαλιά της τα δύο πανέμορφα αγόρια της.

Σε ηλικία 24 ετών – σε μια εποχή που η εξωσωματική γονιμοποίηση στην Ελλάδα βρισκόταν σε «βρεφικό στάδιο» – έκανε την πρώτη της προσπάθεια. Ακολούθησαν άλλες 19 αποτυχημένες προσπάθειες. Πίκρα, απελπισία, απογοήτευση, αγανάκτηση… Τα χρόνια περνούσαν, και εκείνη ήταν πια 40 ετών. Τότε αποφάσισε να κάνει την ύστατη προσπάθεια. Ηταν η τελευταία. Είχε βγει νικήτρια.

Σήμερα, κρατώντας από το χέρι τα δύο τετράχρονα παιδιά της, προτρέπει όλες τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας να μην καταθέτουν τα όπλα. «Στον τομέα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής», τονίζει, «έχουν γίνει άλματα. Καμία γυναίκα να μην το βάλει κάτω, όσο δύσβατος και αν είναι ο δρόμος».

Δυστυχώς, όμως, το ελληνικό κράτος δεν είναι αρωγός στην προσπάθεια χιλιάδων ζευγαριών τα οποία λυγίζουν, οικονομικά και ψυχικά.

Γιατί οι ξένοι μάς προτιμούν

Παρ’ ότι σε πολλές χώρες καλύπτονται από το κράτος οι πρώτες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, δεν είναι λίγα τα ζευγάρια που έρχονται στην Ελλάδα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ, προκειμένου να κάνουν χρήση των υπηρεσιών που προσφέρουν τα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

«Ο κυριότερος λόγος, για τον οποίο πολλοί ξένοι επιλέγουν την Ελλάδα για αναπαραγωγικό τουρισμό, είναι το ευνοϊκό νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει στη χώρα μας. Σε πολλές χώρες δεν επιτρέπεται η δωρεά ωαρίων ούτε η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση των εμβρύων για τυχόν κληρονομικά νοσήματα» εξηγεί ο κ. Ταρλατζής. Ως παράδειγμα αναφέρει ότι, τόσο η δωρεά ωαρίων όσο και η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση των εμβρύων, απαγορεύεται στη Γερμανία και την Ιταλία. Στη Γαλλία οι γυναίκες που χρειάζονται ξένα ωάρια για να τεκνοποιήσουν αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Ετσι, εκατοντάδες ζευγάρια κάθε χρόνο, προερχόμενα από αυτές τις χώρες, επισκέπτονται την Ισπανία, το Βέλγιο και την Ελλάδα.

Ενας άλλος παράγοντας που ευθύνεται για την ανάπτυξη του αναπαραγωγικού τουρισμού, αλλά αφορά κυρίως τους κατοίκους των ΗΠΑ, είναι ο οικονομικός, καθώς το κόστος ορισμένων εξετάσεων που γίνονται στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο.

Το ΒΗΜΑ, 03/08/2008 , Σελ.: A36